De Week van Mediawijsheid is een initiatief van Mediawijzer.net, onderdeel van Kennisnet. Mediawijzer.net wil, zoals de naam al zegt, mensen Mediawijs maken.
Dat kwam goed uit, want dit wilden Anne en ik ook! Ter afsluiting van deze cursus kregen we namelijk de kans om onze opgedane kennis en ideeën in praktijk te testen door in samenwerking met een (1.0 of 2.0) instelling een 3.0-project uit te voeren.
Na wat rond neuzelen stuitte Anne op de 'Week van Mediawijsheid'. Nadat ze mij hierin had geïntroduceerd zat ik ook in mijn pootjes te klappen. Dit was precies wat we zochten!
De week van de mediawijsheid is een initiatief wat mij meteen enthousiast heeft gemaakt. Het leek me dan ook ontzettend tof om hier wellicht iets mee te kunnen doen in het kader van de eindopdracht van de cursus. Gelukkig kregen we van mediawijzer.net, die deze week organiseert, een positieve reactie op onze mail en zodoende zijn we nu bezig met een heel interessant onderzoek.
In deze week organiseren bibliotheken activiteiten met betrekking tot het gekozen thema, dit jaar is dat 'stijl van leven'. Om deze week te optimaliseren proberen wij door middel van enquêtes een inventarisatie te maken van mogelijke samenwerkingsverbanden. De uitkomsten zullen wij vertalen naar een inspiratieproduct. Dit is even een heel korte uitleg, iets meer staat nog hier.
Medelezers, ik moet jullie iets vertellen. Er is een diagnose bij me gesteld. Ik stond er nooit zo bij stil; denkend, mij overkomt zoiets niet. Ik ben sterker dan die anderen. Ik heb ook altijd heel erg mijn best gedaan om gezond te leven en goede dingen te doen. De laatste jaren merkte ik echter enkele veranderingen in mijn tot dusver gewone leventje, maar ik heb er nooit bij stilgestaan dat het kwaad kon ('Het gaat wel weer over, morgen is het vast beter', je kent het wel)
Natuurlijk komt het altijd onverwachts en ben je er eigenlijk nooit zo mee bezit totdat de ware diagnose wordt gesteld, maar dit was toch wel ernstiger dat ik ooit heb kunnen denken. Uit een drie-daagse zelfanalyse, is er het volgende bij me geconstateerd:
Niet zomaar verslaafd, maar smartphone-verslaafd, 3.0-verslaafd. De symptomen zijn duidelijk en op het eerste gezicht denk je: pff dat overkomt me niet. Maar vergis je niet; het sluipt er gemakkelijk in.
Het gekke is dat ik hier altijd op tegen ben geweest, maar er langzaam toch in meegesleurd ben. Overal zijn mensen bezig met zichzelf, hun eigen dingetjes. In de bus, in de trein, op de fiets en zelfs in de auto (ook al is dat strafbaar!): over zijn mensen bezig met hun Blackberry, smartphone of laptop, als het maar media is.
Jerry Seinfield over Blackberry-users
Het leven draait steeds meer om social media en het bijhouden van jou wereld, dingen die je interessant vind. Kranten zijn al verouderd nog voordat ze gedrukt zijn en het NOS loopt ook altijd achter, want zodra de uitzending begint, zijn er alweer honderd dingen gebeurd waar de wereld mee bezig is. Het individu is iedereen altijd en overal een stapje voor, allemaal tegelijk.
Omdat het kan.
Omdat het 3.0 is.
Omdat iedereen het doet.
Omdat een smartphone gaat waar jij gaat.
Je hoeft niet meer naar een computer te zoeken of naar internet, want het komt voortaan in pocketsize. Media to-go. En het werkt, ook voor jou. MITS je het goed gebruikt.
Ook bedrijven strijden tegen grote gruwelen, om 3.0 te veroveren en vooral niet achter te blijven. Maar dat is nog niet zo makkelijk als het lijkt.
Mediawijze man Rudy van Belkom, de persoon achter TINK!, snapt dit en brengt ook een typische paradox aan het licht:
"Wat je online doet, wordt hetzelfde beoordeeld als in real life en dat krijgen we steeds meer in de gaten. ... Wat we online met elkaar delen, wordt in real life vaak als ongepast en vreemd ervaren." (Van Belkom, 2011)
Consumenten worden verwend, ze pikken niet meer alles en krijgen zelfs allures! Het is niet snel meer goed. Daarom zou ik bedrijven willen doorverwijzen naar de Succesformule voor social media. Doe er je voordeel mee en ken uw consument:
We krijgen het allemaal katsbenauwd wanneer we aan de gevaren van social network en 3.0 denken. Zo zijn de gevaren van privacy en de laatste vijand; the Ignorance. Gelukkig is deze blog wat vrolijker. 3.0 biedt, naast allerlei gevaren, ook nieuwe kansen tot ontwikkeling. Mijn snorharen beginnen te jeuken bij de gedachten aan informeel leren (of zou er ergens kattenkruid in de buurt zijn?): 3.0 is ook retro!
Leeractiviteiten (Simons, 1991)
Informeel leren kan iedereen en het zit in (bijna) alles. Het bestaat dan ook al zolang de natuur (de wereld) bestaat. Kittens leren bijvoorbeeld spelenderwijs jagen, om later voor hun eigen eten te zorgen of vol trots een offer te kunnen schenken aan hun meerdere (jaja, dat dode vogeltje waar we zo nu en dan mee aan komen zetten). En wat dacht je van kleine kinderen die Vadertje en Moedertjespelen? Allemaal ten behoeven van het latere leven. Maar zoals bij alle trends wordt er nu ook een eigen draai aan gegeven. Er wordt nog altijd veel onderzoek gedaan naar het informeel leren en zo is het concept gamification ontstaan. Het begrip slaat op het Engelse 'games' (blijkbaar klonk spelificatie niet zo lekker in de oren). Door gebruik van game design technieken en 'game thinking' bij non-game applicaties wordt het leerproces leuker en efficiënter. ('makkelijker kunnen we het niet maken,...').
Avondje bijkletsen met je vrienden... juist.
Een tijdje terug was dé hype op smartphone-gebied de game WordFeud, een boeiende social scrabble app. Een recenter, en ook populairder, voorbeeld is DrawSomething(Free*)waar ik persoonlijk zelf nogal aan gehecht ben op het moment. Het is simpelweg 'pictionary op je smartphone'. Je tekent iets, stuurt het door naar je vrienden of anonieme tegenspelen en die moet het raden. Wordt het geraden, dan krijg je zogenaamde coins, waarmee je, als je er voldoende hebt, kleuren bij kunt kopen. Simpeler kan een reward-system bijna niet, want zeg nou zelf; wat kun je met een extra kleur blauw in je leven?! Gamification is een heilige graal voor verbintenis met gebruikers(?). Of een avond je met je vrienden er nog echt gezelliger op wordt..?
"Videospellen bergen een door programmeurs verfijnd systeem van dwang in zich, dat de speler als een digitale sater verleidt telkens opnieuw naar het spel terug te keren. Dr. Paul Howard-Jones ziet mogelijkheden om dwangmatig spelen van een vervelend maatschappelijk probleem om te buigen in een kans voor het onderwijs. Hoe groter de betrokkenheid van kinderen bij een les, hoe groter het gevoel beloond te worden als ze slagen, met een betere ontwikkeling van de hersenen als lange-termijngevolg.” (Terpstra, 2012)
Dit heeft ook Maurice de Hond begrepen. Het idee dat zijn dochtertje van bijna vier naar een 2.0-school zou moeten, trok hij niet. Daarom bedacht hij de Steve Jobsschool; een school waarin informele onderwijsmiddelen (lees: een iPad) ingezet om de voordelen van het informeel leren naar de klaslokalen te brengen. Zie de video voor verder uitleg.
Het ziet eruit als een ideale 3.0-onderwijsconcept, maar toch ben ik niet overtuigd. Noem me ouderwets, maar ik ben van mening dat kinderen dingen op school leren die zelf 100 iPads niet kunnen vervangen. Denk aan samenwerken, sociale contacten, nieuwsgierigheid, ambitie en zo kan ik nog wel even doorgaan; allemaal eigenschappen die je in het echte leven (dus niet het virtuele) leert. Als de klas er net zo uit gaat zien als het etentje met vrienden (afbeelding), zie ik weinig beweging in onze nieuwe generatie.
Na het menselijk lichaam, is nu de menselijk geest aan de beurt. De menselijke geest maakt een enorme groei door, door toedoen van de informatiarevolutie, zo stelt Manuel Castells in zijn The information age: economy, society and culture. Men is steeds meer bezig met de identiteit, het zichzelf zijn, op individueel, maar ook op collectief gebied.
Beware of the Ignorance
Tegenwoordig wordt ons leven en dus onze samenleving heel erg afhankelijk van het netwerken. Deze samenleving biedt en creëert meer kansen dan ooit tevoren, maar brengt ook een grote vijand met zich mee. Er ontstaat een sterkte tweedeling, die ik graag the Competence en the Ignorance noem: zij die het bij kunnen benen en zij die dat helaas niet kunnen.
Het lijkt een duidelijke grens, maar the Ignorance heeft niet zoveel met grenzen. Er wordt niet iets bedoeld zoals de Derde wereld, maar iets veel groters: de grenzen zijn overschreden. The ignorance ligt overal op de loer en laat zich niet tegenhouden door landelijke grenzen. Hij laat zich niet zomaar vastgrijpen, want hij heeft geen specifieke vorm, waardoor hij moeilijk is aan te wijzen. Het voedt zich zowel met landen, gebieden, buurten en zelfs met individuen: iedereen kan slachtoffer zijn.
Vooral in tijden van crisis, waarin mensen veel eigenlijk behoefte hebben aan een zondebok, is dit lastig. Castells richtte (daarom?) naar aanleiding van het begin van de crisis in 2008 met enkelen anderen the Aftermath Networkop. Veel mensen, en ook hijzelf, zien de crisis als een truc van de financiële sector. Zij zou namelijk de crisis als een mogelijkheid zien om financieel meer macht te verwerven.
"...the crisis was the result of of the same sources that led to the rise of global financial capitalism (deregulation of financial markets, greed, consumerism). ... As a result of growing insecurity and fear, people are reacting both with anger and with alternative projects of hope." (Castells & Van der Haak, z.d.)
"Even rock stars are entitled to privacy." (Michael Novak)
'Even people are entitled to be rockstars...' (lapjespoes)
Overal komen discussies naar boven over de waarde van privacy binnen social media en binnen Samenleving 3.0. "Bestaat privacy nog wel?" lijkt een eindeloze discussie, vergelijkbaar met de welles/nietes-discussie over de evolutietheorie van @cdarwin (jaja, deze beste man doet ook vrolijk mee aan 3.0)
"People have really gotten comfortable not only sharing more information and different kinds, but more openly and with more people... That social norm is just something that has evolved over time." (Mark Zuckerberg, 2010)
Privacy heeft inderdaad een enorme ontwikkeling doorgemaakt toen het in de jaren '50 in Nederland terecht kwam. Rechten m.b.t. privacy zijn netjes opgesteld in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen absolute en relatieve mensenrechten. De tweede kunnen door de staat worden beperkt, bijvoorbeeld:
"het recht op vrijheid vervalt als iemand door de rechtbank veroordeeld is tot gevangenisstraf. En het recht op vrije meningsuiting vervalt als iemand daarmee discrimineert."
Met de komst van o.a. social media wordt privacy ook 'relatief'. Mensen plaatsen vrijwillig informatie op een domein waarvan ze weten dat het openbaar is. Alles wat je ooit gepost hebt, valt terug te halen. Er zwemmen genoeg tech-sharks rond in het internet. Dus in dat opzicht wordt privacy zoiets als:
'het recht op privacy vervalt als iemand (vrijwillig) zijn leven op het openbare internet gooit.'
Niet heel gek als je het mij vraagt, maar zeker wel beangstigend en reden tot nadenken.
Voor dit college moesten we allemaal de rol van zo'n tech-shark aannemen en een willekeurig, mits onbekend, iemand gaan uitpluizen. Heel interessant en een echte uitdaging, zou je zeggen. Niet dus. Nouja, bij sommigen dan. De meesten hadden wel Facebook, Twitter, LinkedIn of, dankzij #uvtmw12, Yammer dus er was over het algemeen genoeg te vinden om een Wikipedia-pagina van te maken.
Persoonlijk vond ik het nogal eng; ik gebruik mijn social media eigenlijk vooral om foto's te bewaren en crap te posten, that's no biggie, maar ook om dingen voor mezelf op een rijtje te zetten. In die zin zijn mijn social media, heel naïef, een soort levensboek. Ik kreeg het dan ook kats-benauwd bij het idee dat iemand mij helemaal zou uitpluizen; sommige dingen houd ik liever binnen bepaalde kringen..
Kunstenaar Niklas Roy(gelieve helemaal naar rechts te scrollen, LOL) had een creatieve oplossing voor het privacyprobleem (of het werkt, is een tweede)
Mark Zuckerberg, medeoprichter van Facebook (en de ondergang van privacy), heeft wel een punt wanneer hij zegt dat privacy niet langer een sociale norm is. Dat zogenaamde techsharks met kwade bedoelingen jouw leven op zijn kop kunnen zetten, dat moeten we dan maar voor lief nemen. Zoals in de film The Social Network duidelijk werd:
